Sanhi ng Tooth Decay Cavities (Bulok na Ngipin)

Tooth Decay: Sanhi, Epekto, at Paano Ito Maiiwasan

Panimula

Ang tooth decay o dental caries ay isa sa mga pinakakaraniwang sakit sa mundo na may negatibong epekto sa pangkalahatang kalusugan. Ayon sa isang pag-aaral ni Kassebaum et al. (2015), halos 2.4 bilyong tao ang may hindi pa natutugunang dental caries sa permanenteng ngipin. Sa artikulong ito, tatalakayin natin ang mga sanhi, epekto, at mga epektibong paraan upang maiwasan ang tooth decay batay sa ebidensiyang siyentipiko.

---

Ano ang Tooth Decay?

Ang tooth decay ay isang progresibong sakit na nagreresulta mula sa akumulasyon ng acid na ginagawa ng bacteria sa bibig. Ang acid na ito ay sumisira sa enamel, ang protektibong bahagi ng ngipin, hanggang sa mabutas ito at umabot sa mas malalalim na bahagi ng ngipin tulad ng dentin at pulp (Fejerskov & Kidd, 2015).

Sanhi ng Tooth Decay

Ang pangunahing sanhi ng tooth decay ay ang hindi balanseng interaksyon sa pagitan ng bacteria sa bibig, diyeta, at oral hygiene. Narito ang mga pangunahing salik:

1. Plaque at Bacteria – Ang Streptococcus mutans ay isang uri ng bacteria na responsable sa produksyon ng acid na sumisira sa enamel (Takahashi & Nyvad, 2016).
2. Asukal at Carbohydrates – Ang mataas na pagkonsumo ng asukal ay nagdudulot ng mabilis na metabolismo ng bacteria, na nagreresulta sa produksyon ng acid (Moynihan & Kelly, 2014).
3. Kakulangan sa Fluoride – Pinapahina ng kakulangan sa fluoride ang remineralization ng enamel, na nagpapataas ng panganib ng tooth decay (Marinho et al., 2013).
4. Xerostomia o Pagkatuyo ng Bibig – Ang laway ay may mahalagang papel sa pag-neutralize ng acid. Ang kakulangan nito ay nagpapabilis ng pagkabulok ng ngipin (Pedersen et al., 2018).

---

Epekto ng Tooth Decay

Ang tooth decay ay may malawak na epekto hindi lamang sa kalusugan ng ngipin kundi pati na rin sa pangkalahatang kalidad ng buhay.

1. Matinding Pananakit – Ang cavity ay maaaring umabot sa dentin at pulp, na nagdudulot ng matinding pananakit (Innes et al., 2019).
2. Impeksiyon at Abscess – Ang untreated cavities ay maaaring humantong sa impeksiyon na maaaring kumalat sa ibang bahagi ng katawan (Robertson et al., 2015).
3. Problema sa Nutrisyon – Ang pagkawala ng ngipin o matinding pananakit ay maaaring makaapekto sa kakayahan ng isang tao na nguyain ang pagkain nang maayos (Sheiham & James, 2014).
4. Kaugnayan sa Iba Pang Sakit – Ayon sa mga pag-aaral, ang chronic inflammation mula sa dental caries ay maaaring may koneksyon sa cardiovascular disease at diabetes (Holmlund et al., 2010).

---

Paano Maiiwasan ang Tooth Decay?

Batay sa mga siyentipikong pag-aaral, narito ang mga epektibong paraan upang maiwasan ang tooth decay:

1. Regular na Pagsesepilyo ng Ngipin – Gumamit ng fluoride toothpaste dalawang beses sa isang araw upang mapalakas ang enamel (Marinho et al., 2013).
2. Paggamit ng Dental Floss – Nililinis nito ang pagitan ng mga ngipin na hindi naaabot ng sepilyo (Slot et al., 2013).
3. Pagbawas sa Matatamis na Pagkain at Inumin – Ang pagbawas sa asukal sa diyeta ay napatunayang nakakabawas ng panganib ng tooth decay (Moynihan & Kelly, 2014).
4. Regular na Pagbisita sa Dentista – Ang professional dental cleaning at fluoride treatment ay mahalaga upang maiwasan ang cavities (Wright et al., 2016).
5. Pag-inom ng Tubig na May Fluoride – Pinapabuti nito ang remineralization ng enamel (Griffin et al., 2007).

---

Konklusyon

Ang tooth decay ay isang seryosong kondisyon na maaaring magdulot ng pananakit, impeksiyon, at iba pang komplikasyon sa kalusugan. Gayunpaman, ito ay maaaring maiwasan sa pamamagitan ng tamang oral hygiene, balanseng diyeta, at regular na dental check-ups. Sa pamamagitan ng pagsunod sa mga ebidensiyang batay sa agham, mapapanatili natin ang malusog at matibay na ngipin.

Mga Sanggunian

• Fejerskov, O., & Kidd, E. (2015). Dental Caries: The Disease and its Clinical Management. John Wiley & Sons.
• Griffin, S. O., Regnier, E., Griffin, P. M., & Huntley, V. (2007). Effectiveness of fluoride in preventing caries in adults. Journal of Dental Research, 86(5), 410-415.
• Holmlund, A., Holm, G., & Lind, L. (2010). Severity of periodontal disease and number of remaining teeth are related to the risk for myocardial infarction and hypertension. Journal of Clinical Periodontology, 37(11), 1004-1010.
• Innes, N. P., Frencken, J. E., Bjorndal, L., Maltz, M., Manton, D. J., & Ricketts, D. (2019). Managing carious lesions: Consensus recommendations on terminology. Advances in Dental Research, 30(2), 3-7.
• Kassebaum, N. J., Smith, A. G., Bernabé, E., Fleming, T. D., Reynolds, A. E., Vos, T., & Marcenes, W. (2015). Global, regional, and national prevalence, incidence, and disability-adjusted life years for oral conditions. Journal of Dental Research, 94(10), 1225-1235.
• Marinho, V. C., Worthington, H. V., Walsh, T., Clarkson, J. E. (2013). Fluoride toothpastes for preventing dental caries in children and adolescents. Cochrane Database of Systematic Reviews, 7, CD002278.
• Moynihan, P. J., & Kelly, S. A. M. (2014). Effect on caries of restricting sugars intake. Journal of Dental Research, 93(1), 8-18.
• Robertson, D., Smith, A. J., & Shepherd, J. P. (2015). Dental abscess: A potential risk for systemic disease. British Dental Journal, 219(9), 453-457.
• Sheiham, A., & James, W. P. (2014). Diet and dental caries: The pivotal role of free sugars reemphasized. Journal of Dental Research, 93(10), 951-952.